Φυσικό αέριο πίσω από τον ξαφνικό έρωτα Ελλάδας και Ισραήλ

• Στο μεγάλο αυτό στρατηγικό παιχνίδι εμπλέκεται άμεσα η Κύπρος, καθώς τα νέα κοιτάσματα που ανακαλύπτονται γειτνιάζουν στην κυπριακή ΑΟΖ και εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να μένει αδιάφορη και η Ελλάδα, καθώς η Τουρκία έχει διακηρύξει ότι θέλει να έχει λόγο στη χάραξη θαλάσσιων ζωνών στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο

Κρίσιμες γεωστρατηγικές διαστάσεις έχει η αντιπαράθεση η οποία είναι σε εξέλιξη στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο με πρωταγωνιστές το Ισραήλ και την Τουρκία, καθώς δεν περιορίζεται πλέον μόνο στο Παλαιστινιακό ή στον ρόλο που διεκδικεί στον μουσουλμανικό κόσμο η Τουρκία, αλλά αφορά το ενδεχόμενο μικρές χώρες της περιοχής να αποκτήσουν πρόσβαση σε τεράστια αποθέματα ενεργειακών πόρων.
Το ενδεχόμενο ενεργειακής απεξάρτησης του Ισραήλ με την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων που φαίνεται να υπάρχουν στον βυθό της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης του (ΑΟΖ), θα προσφέρει στρατηγικό πλεονέκτημα στο Τελ Αβίβ, το οποίο σήμερα καλύπτει τις ενεργειακές ανάγκες του καταφεύγοντας σε χώρες όπως η Νορβηγία ή το Μεξικό, καθώς είναι αποκλεισμένο από τις ενεργειακές πηγές των Αράβων.
Η κινητικότητα αυτή, οι συγκρούσεις και οι υπόγειοι ανταγωνισμοί, από την έκβαση των οποίων όμως διακυβεύονται τεράστια οικονομικά συμφέροντα, η πρόσβαση σε κρίσιμα αποθέματα ενέργειας αλλά και οι γεωστρατηγικές ισορροπίες στην ευαίσθητη Μέση Ανατολή έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο και στην προσέγγιση Κύπρου-Ισραήλ, αλλά και στον ξαφνικό «έρωτα» Αθήνας- Τελ Αβίβ.
Στο μεγάλο αυτό στρατηγικό παιχνίδι εμπλέκεται άμεσα η Κύπρος, καθώς τα νέα κοιτάσματα που ανακαλύπτονται γειτνιάζουν στην κυπριακή ΑΟΖ και εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να μένει αδιάφορη και η Ελλάδα, καθώς η Τουρκία έχει διακηρύξει ότι θέλει να έχει λόγο στη χάραξη θαλάσσιων ζωνών στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.
Δεν είναι τυχαίο ότι η έρευνα και η εκμετάλλευση των τεράστιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στη θαλάσσια περιοχή του Ισραήλ έχει ανατεθεί στην αμερικανική εταιρεία Noble Energy με έδρα το Χιούστον, η οποία είναι στενά συνδεδεμένη με εβραϊκά συμφέροντα και είναι η ίδια στην οποία ανατέθηκε από την κυπριακή κυβέρνηση η έρευνα στο περίφημο «Οικόπεδο 12» στο όριο της κυπριακής ΑΟΖ.
Τον Απρίλιο η αμερικανική Γεωλογική Επιθεώρηση (US Geological Survey) υπολόγισε ότι η Λεκάνη Λεβάντ- Ανατολικής Μεσογείου (Levant Basin) κρύβει περισσότερα από 122 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου, το μεγαλύτερο ίσως απόθεμα ενεργειακών πόρων στον κόσμο.

Aνακάλυψη κοιτασμάτων
Τους πρώτους μήνες του 2010 η Noble Energy και οι ισραηλινές εταιρείες, με τις οποίες έχει από κοινού αναλάβει το έργο από την κυβέρνηση του Τελ Αβίβ, ανακοίνωσαν την ανακάλυψη δύο υποθαλάσσιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου έξω από τις ακτές του Ισραήλ, που έγιναν γνωστά ως «Ταμάρ» και «Λεβιάθαν» που σύμφωνα με τα στοιχεία διαθέτουν σχεδόν 24 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια αερίου (πάνω από τα διπλάσια αποθέματα της Μ. Βρετανίας).
Το μικρότερο από τα δύο κοιτάσματα, το «Ταμάρ», με 8,4 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια αερίου, μπορεί σύμφωνα με αναλυτές της HIS Global Insight του Λονδίνου να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες του Ισραήλ τουλάχιστον μέχρι το 2025. Το κοίτασμα «Λεβιάθαν», με αποθέματα 16 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδιών αερίου, όχι μόνο θα εξασφάλιζε ενεργειακή αυτάρκεια στο Ισραήλ, αλλά θα το μετέτρεπε και σε χώρα εξαγωγής ενέργειας. Το «Λεβιάθαν» εντοπίζεται σε απόσταση 130 χλμ. από τη Χάιφα, σε κοντινή απόσταση από τα κυπριακά χωρικά ύδατα.

Κατηγορίες και απειλές Η Τουρκία μέσω Λιβάνου μπλοκάρει την Κύπρο
Η Noble Energy, σύμφωνα με δημοσιεύματα (και εκτενή ρεπορτάζ της εφημερίδας «Φιλελεύθερος»), έχει ενημερώσει την κυπριακή κυβέρνηση ότι και το κοίτασμα «Κύπρος Α» στο «Οικόπεδο 12» κρύβει πιθανόν πολύ μεγάλα αποθέματα φυσικού αερίου. Το Ισραήλ όμως αντιμετωπίζει σε πολιτικό-διπλωματικό επίπεδο προβλήματα, καθώς ο Λίβανος, με τον οποίο δεν έχει διπλωματικές σχέσεις, διακήρυξε ότι δεν μπορεί να προχωρήσει η έρευνα και η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων καθώς δεν έχει οριοθετηθεί η ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών και συνεπώς ενδέχεται τα κοιτάσματα αυτά να επεκτείνονται και σε περιοχές δικής του αρμοδιότητας και κυριαρχίας. Προσθετό πρόβλημα είναι ότι το Ισραήλ είναι από τις λίγες χώρες που δεν έχουν υπογράψει τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, προκειμένου να αποφύγει διαδικασίες και θεσμούς επιδιαιτησίας.
Στις αρχές του καλοκαιριού αντηλλάγησαν κατηγορίες και απειλές μεταξύ Βηρυτού και Τελ Αβίβ, ενώ αντίθετα υπήρξε εντελώς διαφορετικό κλίμα στις επαφές του Ισραήλ με την Κύπρο, όπου ακόμη συνεχίζονται οι συνομιλίες για την οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών.
Η συμφωνία αυτή θα είναι καθοριστική για να αποδεσμευτεί και τυπικά πλέον για το Τελ Αβίβ η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων που έχουν ανακαλυφθεί. Ταυτόχρονα όμως και η Λευκωσία διευκολύνεται, καθώς πλέον δημιουργείται ένα ισχυρό πλέγμα προστασίας (μια και έχει ήδη συνάψει συμφωνία οριοθέτησης της ΑΟΖ με την Αίγυπτο) έναντι της Τουρκίας, η οποία έχει δηλώσει ότι δεν αναγνωρίζει την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών στην περιοχή και αμφισβητεί το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να συνάπτει τέτοιες συμφωνίες, με το επιχείρημα ότι οι ενεργειακοί πόροι του νησιού ανήκουν και στους... Τουρκοκύπριους και συνεπώς πρέπει να συνομολογήσει και το κατοχικό καθεστώς...
Το γεγονός ότι ο Λίβανος έχει υπαναχωρήσει και κωλυσιεργεί προκειμένου να επικυρωθεί από το Κοινοβούλιό του η συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ με την Κύπρο, αποδίδεται -σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές- και στις παρεμβάσεις της Τουρκίας. Εξάλλου σε τουρκική παρέμβαση οφείλεται η έλλειψη προόδου στις ελληνοαιγυπτιακές συνομιλίες για καθορισμό της ΑΟΖ, καθώς η Τουρκία απαιτεί να εξαιρεθεί από μια τέτοια οριοθέτηση το Καστελόριζο και να περάσει υπό τουρκική πλέον δικαιοδοσία ένα μεγάλο και σημαντικό τμήμα της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ.
Αξίζει να αναφερθεί, πάντως, ότι το θέμα του διεθνούς διαγωνισμού για την ανάθεση πετρελαϊκών ερευνών στην ΑΟΖ της Κύπρου είχε προωθήσει ο αείμνηστος πρόεδρος της Κύπρου Τάσσος Παπαδόπουλος και ο τότε υπουργός Ενέργειας Γ. Λιλλήκας.

Πηγή