Στα 35 χρόνια που ζω στο εξωτερικό, γιά πρώτη φορά βρίσκομαι συχνά στην ανάγκη να εξηγήσω σε μη Έλληνες που συναναστρέφομαι ότι «όλοι οι Έλληνες δεν είναι απατεώνες».
Στο ερώτημα «πως φτάσαμε εδώ, πως πιάσαμε πάτο», που είναι στα χείλη όλων μας, χρειάζεται πάντα μιά πρώτη απόφαση σχετική με το «από που να αρχίσει κανείς». Από πότε άρχισε ο κατήφορος της πατρίδας μας, που μας οδήγησε εδώ;
Στο παρόν σημείωμα, απεφάσισα να αρχίσω από το 1967, και την επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας, παραβλέποντας προς στιγμήν ότι και γι’αυτήν υπάρχουν ένοχοι πέραν των αξιωματικών που την επέβαλλαν.
Ιδού λοιπόν μιά σύντομη απαρίθμηση λαθών και ενόχων που έφεραν την Ελλάδα όχι «στα γόνατα» αλλά «πρηνηδόν», και στη διάθεση κάθε ανθέλληνα ρατσιστή και κάθε κερδοσκόπου.
• Η δικτατορία του 1967 διέκοψε την κανονική ροή κοινωνικής ανάπτυξης και διακυβέρνησης της χώρας. Η αναπόφευκτη πτώση τους έφερε νέα καταπάτηση θεσμών, και ανύψωσε σε αρετή την παραβατικότητα και την ανυπακοή στους κανόνες λειτουργίας της πολιτείας. Με το άνοιγμα των ασκών του Αιόλου στην Κύπρο, προκάλεσαν την τραγωδία της Τουρκικής εισβολής και κατοχής, και εκτόξευσαν τις στρατιωτικές δαπάνες στη στρατόσφαιρα, προς τέρψην μεσαζόντων, μιζαδόρων, και προμηθευτών.
• Η ηγεσία των πρώτων χρόνων της μεταπολίτευσης εφήρμοσε μιά απαράδεκτη «σοσιαλιστική» πολιτική –εθνικοποίηση Ιονικής τράπεζας, Ολυμπιακής Αεροπορίας, ναυπηγείων, εργοστασίων, κλπ.-την στιγμή που η ανθρωπότητα βάδιζε την αντίθετη οδό. Επίσης, η βεβιασμένη αλλαγή του Συντάγματος και ταυτόχρονα του πολιτεύματος, αφαίρεσε από το έθνος μιά χρυσή ευκαιρία να δημιουργήσει σωστούς και σταθερούς κρατικούς θεσμούς διακυβέρνησης. Οι επανειλημμένες αναθεωρήσεις του Συντάγματος, οι συνεχείς αλλαγές του εκλογικού νόμου, οι δικτατορικές εξουσίες του πρωθυπουργού, η πολιτική εξάρτηση της Δικαιοσύνης, είναι κεφαλαιώδεις αδυναμίες του κράτους μετά τη μεταπολίτευση.
• Η χώρα εισήλθε στην ΕΕ πρόωρα, χωρίς υποδομές και με ανύπαρκτη ανταγωνιστικότητα. Βέβαια, εξασφαλίστηκε έτσι μιά ασπίδα γιά τη δημοκρατία, αλλά η χώρα μετετράπει σε απλό καταναλωτή των προϊόντων των συνεταίρων της. Δυστυχώς, δεν έμαθε ποτέ να κολυμπά στα βαθιά, όπως την προέτρεψε ο τότε πρωθυπουργός! Οι γεωργικές επιδοτήσεις και τα κεφάλαια των Προγραμμάτων Σύγκλισης και Στήριξης ήταν το χάπι γιά την αποδοχή της εισόδου στην ΕΕ και από αυτούς που πριν αντιδρούσαν. Η μερίδα του λέοντος από όσα κεφάλαια ήρθαν τελικά στην Ελλάδα –γιατί πολλά χάθηκαν λόγω κρατικής αδιαφορίας ή ανικανότητας- αντί να οδηγήσουν σε σύγκλιση με την ΕΕ πήγαν στη διαφθορά και σε εξαγορά ψήφων και συνειδήσεων, καταρρακώνοντας έτσι ότι θεσμούς είχαν απομείνει όρθιοι, και πιέζοντας ακόμη πιό χαμηλά την ανταγωνιστικότητα της χώρας. Όταν άρχισε να ρέει το χρήμα από την Ευρώπη, ο τότε πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου λησμόνησε το «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ, το ίδιο Συνδικάτο», το γνωστό σύνθημά του, και το πιό κλασσικό δείγμα του άκρατου λαϊκισμού που εισήγαγε στην πολιτική ζωή της χώρας. Παραπροϊόν της συμμετοχής στην ΕΕ, χωρίς πρότερο σχεδιασμό από την ανύπαρκτη κρατική μηχανή, ήταν να γίνει η Ελλάδα ακόμη πιό επιθυμητός προορισμός εκατομυρίων οικονομικών λαθρομεταναστών. Γιατί πίστευαν ότι μετά την Ελλάδα, θα μπορούσαν πολύ εύκολα να προωθηθούν και σε άλλες χώρες της ΕΕ, στη Δυτική Ευρώπη.
«Άξιος άρχοντας είναι όποιος κατορθώσει να κάνει σπουδαία μια πολιτεία φαύλη» (Πατριάρχης Φώτιος Α’)»
• Οι εισροές κεφαλαίων από την ΕΕ δεν έφθαναν να καλύψουν τα έξοδα από την αλματώδη αύξηση του Δημόσιου τομέα την δεκαετία του ’80, και η Ελλάδα ξεκίνησε τον άκρατο δανεισμό που την έφερε στην παρούσα κατάσταση πτώχευσης (σύμφωνα με τις δηλώσεις του σημερινού πρωθυπουργού). Ο διορισμός στο Δημόσιο έγινε ο κορυφαίος στόχος των νέων μετά τη μεταπολίτευση, με τον αριθμό τους να πλησιάζει σήμερα το 1 εκατομμύριο
• Αν η πρόωρη εισδοχή στην ΕΕ ήταν μεγάλο πολιτικό λάθος της ΝΔ και του Κων/νου Καραμανλή, η συμμετοχή της Ελλάδος στην ΟΝΕ και η εισαγωγή του Ευρώ αντί της Δραχμής – χωρίς μάλιστα να πληρούνται οι απαραίτητοι όροι, αλλά με ψευδή στοιχεία της κυβέρνησης Σημίτη – ήταν εθνικό έγκλημα. Η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, εκμεταλεύτηκε την πρόσκαιρη λαϊκή υπερηφάνεια γιά τη συμμετοχή μας στο νέο ισχυρό νόμισμα, απέκρυψε τελείως τους κινδύνους που περιέκλειε η άκαιρη είσοδος στην ΟΝΕ, και δεν έλαβε ούτε ένα προληπτικό μέτρο άμυνας και αποτροπής τους. Αντίθετα, με την πτώση των επιτοκίων και την εμφάνιση νέων «τραπεζικών προϊόντων», που ακολούθησε την είσοδο στο Ευρώ, ο άκρατος υπερδανεισμός επεκτάθηκε πλέον από το Δημόσιο και στις μικρές επιχειρήσεις και στους ιδιώτες. Ήταν χρόνια χαράς και κερδών γιά τους Ευρωπαίους συνεταίρους μας, που είδαν τις εξαγωγές τους στην Ελλάδα σε προϊόντα και ομόλογα να αυξάνονται συνεχώς. Το Ευρώ, εξαφάνισε από την Ελλάδα όποιο ίχνος ανταγωνιστικότητας τυχόν είχε. Σήμερα, η ανταγωνιστικότητα της Ελλάδος είναι στη θέση 52, από τις 57 χώρες στις οποίες μετρείται
• Όλες οι ελπίδες που είχε επενδύσει ένα σημαντικό μέρος του Ελληνικού λαού, ακόμη και εκτός της ΝΔ, στην κυβερνητική αλλαγή του 2004 γιά αναστροφή της φαυλότητας, της διαφθοράς, και της οικονομικής κακοδιαχείρισης, απεδείχθησαν φρούδες. Απεδείχθει σύντομα ότι οι ελπίδες μας είχαν επενδυθεί σε λάθος πολιτικούς, που διαχειρίστηκαν τα κοινά με σημαία τους το «ότι είναι νόμιμο, είναι και ηθικό», παραλείποντας βέβαια να πουν ότι πολλά ήταν νόμιμα μόνο γιά τους ελληνικούς νόμους, που είναι φτιαγμένοι στα μέτρα τους! Έτσι, γιά τον πρωθυπουργό εκείνης της περιόδου ταιριάζει η επόμενη σκέψη, που επίσης ανήκει στον πατριάρχη Φώτιο: «Οι φαύλοι άνθρωποι που είναι στο περιβάλλον του άρχοντος διαβάλλουν και τον δικό του τρόπο, διότι όσοι λαμβάνουν πείρα της πονηρίας εκείνων, υποθέτουν ότι και ο απ’αυτούς δορυφορούμενος είναι παρόμοιος». Παρά τη συνέχιση του ξεπουλήματος της Δημόσιας περιουσίας που είχαν αρχίσει οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, και δεν είχε καμιά σχέση με ιδιωτικοποιήσεις, το ήδη υψηλό δημόσιο χρέος αυξήθηκε από την κυβέρνηση της ΝΔ σε μεγέθη ασήκωτα, και η διαφθορά κάλυψε ως πλανκτόν ολόκληρη την κοινωνία.
• Τέλος, η άκρως άστοχη δημόσια παραδοχή του σημερινού πρωθυπουργού, και μάλιστα κατ’εξακολούθηση, ότι «η χώρα βρίσκεται σε κατάσταση πτώχευσης», έκανε το δημοσιονομικό μας πρόβλημα κτήμα όλων και ισχυρό όπλο εχθρών και κερδοσκόπων. Ήταν ένα ανέλπιστο δώρο, από αυτά που δεν δίνονται ποτέ! Την επομένη ημέρα, από όταν ο κύριος Παπανδρέου έκανε αυτήν την δήλωση γιά πρώτη φορά, η διαφορά του επιτοκίου που πληρώνει η Ελλάδα γιά να δανείζεται, εκτοξεύθηκε από τις 170 μονάδες σε 308 μονάδες! Γιά όποιο λόγο και να έκανε αυτή την περί πτώχευσης δήλωση, είτε από αφέλεια ή από κομματικό καιροσκοπισμό, γιά να ενοχοποήσει ακόμη πιό πολύ την προηγούμενη κυβέρνηση της ΝΔ , ήταν μέγα σφάλμα του. Μετά από από αυτό, ο δανεισμός της Ελλάδος έγινε ακόμη πιό δύσκολος αλλά και πανάκριβος. Έκανε τις οικονομικές δυσκολίες της Ελλάδος πρωτοσέλιδο σε όλο τον κόσμο. Μετά από αυτό ο «περίπατός» του ανά τας αυλάς των ισχυρών της γης, έγινε τελείως απαραίτητος γιά κατευνασμό.
• Αλλά και τα συνδικάτα, και τα κόμματα της Αριστεράς, με τις απεργίες που κήρυξαν, και τις αστείες κατηγορίες γιά πλουτοκράτες και καπιταλιστές, σε αντίδραση των μέτρων της κυβέρνησης, συνεχίζουν την ανεύθυνη συμπεριφορά και την κοντόφθαλμη πολιτική τους των τελευταίων 30 ετών, που κατέστρεψαν κάθε ελληνική βιομηχανία και απέκλεισαν την εισροή ιδιωτικών επενδύσεων στη χώρα.
Αυτή είναι μιά πολύ σύντομη απαρίθμηση λαθών και ευθυνών των τελευταίων 40 ετών, με άμεσες προεκτάσεις στη λειτουργία του κράτους και στην οικονομία, που οδήγησαν τη χώρα στην σημερινή της δεινή θέση.
Τα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση τελευταία, και τα οποία όλοι οι Έλληνες φυσικά ευχόμεθα να επιτύχουν, ήταν κυρίως έκτακτου, εισπρακτικού χαρακτήρα, γιά να αποσοβήσουν να γίνει πραγματικότητα η πρόβλεψη του πρωθυπουργού περί πτωχεύσεως.
Δεν πιστεύω ότι είναι ικανά να αντιστρέψουν τον γενικό κατήφορο των τελευταίων 40 ετών. Γιά να βρει η Ελλάδα το δρόμο της, χρειάζονται πολλά άλλα, και σε πολλούς καίριους τομείς. Ενδεικτικά μόνον αναφέρω, την Παιδεία, το Φορολογικό Σύστημα, το Σύστημα Ασφάλισης και Συνταξιοδότησης, και τη Δικαιοσύνη.
Μαζί με αυτά, χρειάζεται και γενικότερη αλλαγή νοοτροπίας με βάση την κοινωνική ευθύνη και την ιδιωτική πρωτοβουλία, που βέβαια απαιτούν και εμπνευσμένη ηγεσία. Απομένει να δούμε αν θα αναδειχθεί στην Ελλάδα ο άξιος ηγέτης, σύμφωνα με τον ορισμό του φωτισμένου Πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης Φώτιου Α’, που θα εφαρμόσει τις αλλαγές που απαιτούνται και θα εμπνεύσει τον λαό.
(*) Ο Δρ. Ιωάννης Μπουγάς είναι Στατιστικολόγος και Συγγραφέας